یکی از مهم ترین مراحل برای کاشت انواع برنج آماده سازی زمین برای کاشت برنج است که این کار باید قبل از نشا انجام شود. بیشتر کسانی که با مراحل کاشت برنج آشنایی ندارند و یا اطلاعات کمی راجع به آن دارند تصور می کنند کاشت برنج فقط شامل کاشت، داشت و برداشت است. اما مهم ترین مرحله انتخاب یک زمین مناسب برای کشاورزی و آماده سازی آن قبل از نشا است. در این مطلب قصد داریم در مورد مراحل آماده سازی زمین کشاورزی برای کاشت برنج صحبت کنیم، پس تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
انتخاب زمین و آزمایش خاک
زمین هایی برای کاشت برنج مناسب هستند که دارای خاک حاصلخیز، ورودی آب مستقل و سیستم های زهکشی آب مناسب باشند. بهترین خاکی هم که در آن بذر برنج رشد می کند، خاک های لیمونی رسی هستند که این خاک در واقع مخلوطی از دو نوع خاک لیمونی و رسی است. قطر ذرات تشکیل دهنده این خاک تقریبا 0.002 و بسیار ریز بوده است. به همین دلیل این خاک زهکشی بسیار خوبی دارد. اما قبل از هر اقدامی ابتدا باید خاک زمین را مورد آزمایش قرار داد تا ph آن مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین اگر خاک با کمبود عناصری مواجه است، باید تشخیص داده شود.
لایروبی نهر ها
لایروبی نهر ها و کانال های انتقال و توزیع آب به این منظور انجام می گیرد که آب با سرعت بیشتری در زمین انتقال پیدا کند و همچنین کشاورز بتواند توزیع آب را مدیریت کند و از هدر رفت آب جلوگیری نماید. اگر سرعت آب در کانال های انتقال مناسب باشد، زمان آبیاری و رسوب گذاری نیز کاهش می یابد. همچنین از جوانه زنی و رشد علف های هرز در داخل آبراهه هم جلوگیری می شود.
نکته ای که باید در مورد لایروبی نهر ها قبل از آماده سازی زمین برای کاشت برنج بدانید این است که باید از ایجاد شیب بستر و ازدیاد سطح مقطع آن ها خودداری شود. چرا که این کار باعث کاهش سرعت حرکت آب و نفوذ عمقی بیشتر خواهد شد. دیوارها و بسترهای لایروبی باید کاملا محکم باشد تا از نفوذ آب و ریزش دیواره ها جلوگیری شود.
آماده سازی زمین با استفاده از تیلر
یکی از روش های آماده سازی زمین برای کاشت برنج، شخم زدن زمین با استفاده از تیلر است. برای این کار ابتدا زمین را غرقاب می کنند و سپس با استفاده از تیلر و ادوات مربوطه زمین را شخم می زنند. اگر در این مرحله زمین غرقاب نباشد، چسبندگی خاک به چرخ های تیلر و گاو آهن فشار وارد می کند و باعث افزایش مقدار انرژی و توان مصرفی می شود. همچنین ممکن است تیغه ها و سایر قسمت های گاو آهن در طول مدت زمان کوتاهی شکسته شود.
از مزایای استفاده از تیلر این است که می توان انواع ادوات خاک ورزی را به آن متصل کرد. قیمت خرید آن در مقایسه با تراکتورهای چهار چرخ بسیار کمتر و مقرون به صرفه تر است. از تیلر همچنین می توان برای انجام سایر فعالیت های کشاورزی مانند جابجایی محصولات، خرمنکوبی، پمپاژ آب، سمپاشی و غیره استفاده کرد.
اولین شخم زمین
یکی از مراحل آماده سازی زمین برای کاشت برنج، شخم اول است که این کار را می توان با استفاده از گاوآهن انجام داد. بهترین زمان شخم زدن زمین یک ماه قبل از نشا کاری است که در این مرحله از تیلرهایی که دارای چرخ های آهنی باریک و یا فلزی استوانه ای هستند استفاده می کنند. انتخاب چرخ مناسب برای تیلر به بهبود نیروی کششی و افزایش راندمان ماشین از اهمیت بالایی برخوردار است. شکل آج ابعاد هم تاثیر زیادی روی نیروی کششی تیلر و دفن کردن علف های هرزی که در زمین وجود دارد، می گذارد. کشاورزان توصیه می کنند شخم اول را باید در عمق 15 سانتی متری و در اسفند ماه انجام داد تا از این طریق موجبات تجزیه سریع تر مواد آلی و بقایای گیاهی با خاک فراهم شود.
دومین شخم زمین
زمینی برای کاشت برنج مناسب است که دو بار شخم زده شود. هدف اصلی از این شخم نرم کردن کلوخه هایی است که هنوز در خاک وجود دارند. همچنین به واسطه شخم دوم می توان بقایای گیاهی را با خاک مخلوط کرد و تا حد زیادی سطحی هموار در زمین ایجاد کرد. برای انجام شخم دوم بهتر است از همان تیلرهای همزنی که به آن راست کاول می گویند استفاده کرد. این وسیله به نوعی شیار باز کن است.
برای شخم دوم هم بهتر است زمین به حالت غرقاب در بیاید تا عمل خرد کردن لایه های شخم خاک به جا مانده از شخم اول شکل بهتری بگیرد. در این صورت چسبندگی خاک هم آسیب کمتری به خاک می زند. در زمان شخم دوم معمولا از چرخ های آهنی استوانه به جای چرخ های آهنی باریک استفاده می کنند.
مرز بندی
یکی دیگر از مراحل آماده سازی زمین برای کاشت برنج مرزبندی زمین است که بیشتر به منظور ترمیم مرزهای قبلی و ایجاد مرزهای جدید انجام می گیرد. مرزبندی باعث می شود از نشت آب موجود در کرت جلوگیری شده و همچنین مسیر عبوری برای رفت و آمد کشاورزان به وجود بیاید.
گلخرابی یا گل خراب
یکی از مراحل آماده سازی زمین برای کاشت برنج گلخرابی است که هدف از انجام این کار ایجاد کردن یک بستر مناسب برای نشا کاری، جلوگیری از رشد علف های هرز، اشباع سازی خاک و همچنین ایجاد یک لایه سخت در زیر لایه شخم است. یکی از موضوعاتی که در این مورد اهمیت دارد، روش و تعداد دفعات گلخرابی است که می تواند روی عملکرد محصول تاثیر بسزایی داشته باشد. برای گلخرابی با تیلر همان کاری را کشاورز انجام می دهد که در مرحله دوم شخم زنی انجام داده بود. در این روش با استفاده از گاو آهن تا 10 الی 15 سانتی متری عمق زمین را شخم می زنند تا عمل گلخرابی با کیفیت و سهولت بیشتری انجام شود. تعداد دفعاتی که این کار باید انجام شود به نوع و بافت خاک، وضعیت تراکم علف های هرز و بقایای گیاهی موجود، نوع ادوات کشاورزی و غیره بستگی دارد.
تسطیح مزرعه
بعد از گلخرابی باید به تسطیح زمین پرداخت که در زبان محلی به آن کاول زدن می گویند. برای این کار کرت های کوچک ماله های دستی و در ابعاد بزرگ تر ماله های چوبی متصل به تیلر کاربرد بیشتری دارند. این ماله ها به واسطه یک قاب به مالبند عقب یا جلوی تیلر متصل می شود و برای تسطیح به عنوان آخرین مرحله از عملیات آماده سازی زمین برای کاشت برنج مورد استفاده قرار می گیرد.
هدف از تسطیح مزرعه آبگیری یکنواخت کرت ها و همچنین جلوگیری از رشد و رقابت علف های هرز و همچنین سله به ویژه در کشت های مستقیم است. اگر تسطیح زمین به خوبی انجام نگیرد، ارتفاع آب در تمام سطح زمین به طور یکنواخت نخواهد بود که چنین موضوعی سبب جلوگیری از رشد گیاه و افزایش رشد علف های هرز خواهد شد.
کود دهی زمین کشاورزی
همان طور که پیش تر اشاره کردیم شخم زمین در سه مرحله متفاوت انجام می شود. برای این که زمین برای رشد گیاه آماده شود باید عملیات کود دهی را قبل از نشا کاری و در زمان شخم دوم زمین شروع کرد. کود برنج انواع مختلفی دارد و هر یک از آن ها تاثیرات متفاوتی روی رشد گیاه دارند. از جمله کودهایی که برای زمین های کاشت برنج مورد نیاز هستند، کودهای شیمیایی همچون پتاس، فسفر و ازت هستند. اما به طور کلی برای این که بفهمید خاک زمین شما چه کمبودی دارد و به چه کودی نیاز دارد باید خاک زمین خود را آزمایش کنید.