پسته یکی از تنقلات خوشمزه و مفید برای کودکان و بزرگسالان است که به دلیل مزه خوبی که دارد بسیار محبوب و پرطرفدار است؛ محبوبیت آن نیز در نزد مردم سبب شده است تا کاشت و پرورش نهال آن تبدیل به یکی از فعالیت های اقتصادی خوب و سودآور تبدیل شود. به همین جهت قصد داریم با نوشتن این مطلب برای شمایی که به فکر کاشت این محصول پرطرفدار و سودآور هستید کمک کنیم تا بتوانید اطلاعات لازم را درباره نحوه کوددهی، آبیاری، نحوه کاشت و نوع بذر این نهال کسب کنید و در صورت داشتن شرایط لازم نسبت به کاشت آن اقدام کنید.
گیاه پسته از گذشته در ایران کشت می شد اما جالب است بدانید جنگل های وحشی این گیاه در مناطق شمال شرق ایران مخصوصا ترکمنستان و افغانستان وجود داشته که هر کدام از این درخت ها حدود 3 الی 5 هزار سال گذشته در ایران اهلی شده و به مرور مورد کشت مردم قرار گرفته است.
هر درخت پسته عمر بالایی دارد و می تواند به صورت حدودی تا 300 سال عمر کند؛ اما فرایند محصول دهی آن از سال 7 الی 10 به بعد است. درخت پسته برگ ریز است و گاها رشد آن تا 10 متر دیده شده است. میزان بار این درخت ها در هر دو سال میانگین 50 کیلوگرم است.
یکی از مهم ترین محصولات زراعی در ایران می توان به نهال پسته اشاره کرد؛ این محصول نیمه گرمسیری و دو پایه از خانواده آناکاردیاسه و گونه پیستاشیاورا است. معمولا این گیاه را به صورت درخت و درختچه می توانید در زمین های کشاورزی مشاهده کنید. گل های نر این گیاه در نیمه تا اواخر فروردین ماه و گل های ماده چند روز بعد به صورت جانبی (خوشه) بر روی شاخه های یک ساله آن ظاهر می شود که براساس شرایط جوی و آب و هوایی هر زمان و منطقه می تواند متفاوت باشد.
جالب است بدانید ایران با حدود 368000 هکتار زیر کشت این گیاه از جمله بزرگ ترین تولید کنندگان این محصول در دنیا است که حدود 57 درصد آن در کرمان و ما بقی در استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سمنان، یزد، قم، سیستان بلوچستان و اصفهان قرار دارد که میزان تولید محصول آن نیز حدود 150 الی 250 هزار تن در سال می باشد.
این گیاه نیز همانند سایر درختان خز دار برای تکمیل کردن فرایند جوانه زنی نیازمند سرما برای رفتن به خواب زمستان طولانی مدت دارند. توصیه می شود اگر قصد آماده سازی زمین کشات پسته را دارید بهتر است در مناطق گرم و خشک این کار را انجام دهید چرا که این گیاه نسبت به رطوبت خاک حساس بوده و در صورت رطوبت نسبی زمان گلدهی و گرده افشانی گیاه با تاخیر مواجه می شود و در نتیجه با کاهش تولید مواجه خواهید شد.
رطوبت مورد نیاز برای گرده افشانی بین 35 الی 50 درصد می باشد. (این درخت قابلیت تحمل دمای 45 درجه بالا و 45 درجه زیر صفر را دارد. از نظر آبیاری نیز مقاوم به کم آبی و خشکی است.)
یکی از دلایل کیفیت پایین بار و کاهش میزان باردهی درختان پسته عدم توجه کشاورزان به کود زمین است؛ از این رو باغداران باید هر ساله خاک زمینشان را آزمایش کنند تا از تعادل عناصر غذایی خاک اطمینان حاصل کنند.
در این قسمت قصد داریم به معرفی روش های کاشت پسته بپردازیم تا بدین صورت بتوانید بهترین روش را برای کشت محصولاتتان انتخاب کنید. از جمله روش های مرسوم کاشت این گیاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
به صورت کلی انواع پسته به دو دسته گرد و دراز تقسیم بندی می شوند که از آن ها به نام های کله قوچی، اکبری، فندوقی و غیره نام برده می شود. در ادامه لیستی از انواع مدل های آن تهیه کرده ایم تا شما نیز با انواع آن آشنا شوید:
کاشت پسته نیز مانند هر آجیل و یا خشکبار دیگری نیازمند به رعایت یک سری نکاتی دارد که اگر به خوبی آن ها را رعایت نکنید گیاه رشد خوبی نخواهد داشت و در نتیجه باردهی محصولتان نیز کاهش خواهد یافت. بنابراین اگر تمایل به کاشت این گیاه دارید لازم است نسبت به موارد زیر هوشیارانه عمل کنید:
از جمله مهم ترین آفت های درخت پسته می توان به شیره خشک یا پسیل اشاره کرد؛ این حشره بسیار ریز و به رنگ نارنجی است که به سرعت قابلیت تکثیر دارد و در کمترین زمان ممکن می تواند مرزعه شما را مورد هدف قرار دهد. دومین آفت این گیاه می توان به سنک، پنچرک و یا پسته سن اشاره کرد؛ این حشره به رنگ های مختلف دیده می شود و خرطوم تیزی دارد.
سومین مورد هم می توان به آفلاتوکسین زهرابه ای اشاره کرد که توسط گروهی از قارچ ها به نام آسپرژیلوس که در دسته کپک ها قرار دارد ترشح می شود این قارچ پس از تغذیه از گیاه زهرابه ای را تولید کرده و بر روی گیاه به جای خواهد گذاشت. لازم است بدانید زهرابه تولید شده توسط آن، در صورت استفاده می تواند باعث ایجاد سرطان در افراد شود. از دیگر آفات پسته می توان به شب پره خرنوب، لمبه گندمی، شیشه های دندانه دار و شب پره های هندی اشاره کرد.
کود دهی پسته در اوایل فصل بهار به رشد بیشتر و شکوفایی بهتر و سریع تر درختان کمک می کند؛ اگر قصد کود دهی به محصولتان را دارید بهتر است از کود 10-10-10 استفاده کنید که دارای مواد معدنی، ارگانیک و مغذی از جمله: فسفر، ازت، آهن، منیزیم، پتاس، کلسیم و غیره می باشد.
برای کود دهی به ازای هر 2 سانتی متر قطر درختان به نصف فنجان کود نیاز دارد. (به هیچ عنوان بیش از 5 فنجان به گیاهتان کود ندهید چرا که می تواند به گیاه آسیب برساند.) شما تنها مجاز هستید در طول سال دو بار کود دهی کنید آن هم با فاصله 30 سانتی از درخت و زیر خاک.
این گیاه نیازی به آبیاری روزانه و یا هفتگی ندارد؛ می توانید هر 15 الی 20 روز نسبت به آبیاری پسته اقدام کنید دقت کنید که خاک بین دو آبیاری خشک شده باشد تا در آبیاری آن زیاده روی نکنید. در فصل هایی که بارندگی زیاد است می توانید فرایند آبیاریتان را کاهش دهید چرا که به وسیله آب باران آبیاری انجام شده است. (رطوبت زیاد می تواند باعث زرد شدن برگ ها شود.)
این درختان معمولا دو ساله هستند و باردهی آن ها ممکن است یک سال کمتر و یک سال بیشتر باشد؛ برای اینکه متوجه زمان برداشت محصولتان شوید باید به شکل ظاهری آن دقت کنید. در صورتی که رنگ پوسته پسته ها از سبز به زرد تغییر می کند و یا گاها روی آن ها ترک می خورد به معنای رسیدن زمان برداشت محصولات است. اگر بخواهیم میزان بار درختان را محاسبه کنیم باید بگوییم که درختان جوان بین 1 الی 2 کیلو پسته دارند و درختان کهن سال تر بین 6 تا 10 کیلو محصول می دهند.
بهترین زمان برای کاشت پستهچه زمانی است؟
بهترین زمان برای کشت این گیاه فصل پاییز تا قبل از شروع سرما و یخبندان است.
در زمستان که درختان در خواب هستند باز هم نیاز به آبیاری دارند؟
خیر در زمستان و زمانی که درختان خواب هستند نیازی به آبیاری ماهانه آن ها ندارید. (از اوایل دی ماه تا اوایل بهار نیازی به آبیاری نیست.)
آیا می توان در باغچه نسبت به پرورش این گیاه اقدام کرد؟
برای کاشت این گیاه باید به آب و هوای محیط باغچه خود نگاهی بیندازید. اگر در مناطق خشک و گرم هستید می توانید این کار را انجام دهید. برای شروع این کار نیز لازم است بذر ها را بشویید و درون یک پارچه خیس به مدت یک هفته قرار دهید و سپس نسبت به کاشت آن اقدام کنید.
شایع ترین بیماری ها و آفت های گیاه پسته کدامند؟
از جمله مهم ترین آفات گیاه پسته می توان به پسیل معمولی ویا شیره خشک اشاره کرد.
هرس درختان پسته چگونه انجام می شود؟
هرس درختان پسته به دو روش هرس فرم و هرس جامی انجام می شود؛ هرس فرم به اصلاح شاخ و برگ های اضافه گفته می شود و در هرس جامی پایین درخت را نازک و بالای آن را بزرگ می کنند تا بدین صورت درخت مشابه جام شود. این هرس در ایران به ندرت انجام می شود.
کدام کشور ها بیشترین میزان پرورش و کاشت پسته را دارند؟
از جمله کشورهایی که در تولید این محصول رتبه های برتر دارند به ترتیب می توان به آمریکا (با میزان تولید 474/004 تن)، ترکیه (با میزان تولید 296/376 تن)، ایران (با میزان تولید 190/000 تن)، چین (با میزان تولید 80/227 تن)، سوریه (با میزان تولید 69/403 تن) اشاره کرد.
