یکی از عناصر مهم در تشکیل دیواره سلولی گیاهان، کلسیم است که به یکپارچگی ساختاری و استحکام بافت گیاه کمک فراوانی می کند. استفاده از برخی کودهای گیاهی، به عنوان نوعی مکمل برای گیاهان حیاتی بوده و نقش محوری در تسهیل فرآیند های فیزیولوژیکی دارند؛ یکی از این محصولات، کود بور است که با داشتن کلسیم در ترکیب خود، فواید زیادی برای رشد گیاهان داشته و بسیاری از مراحل رشد گیاه، مانند رشد گل و میوه، جوانه زنی و تولید بذر را تسهیل می کند. به همین جهت در این مطلب، شما را با اهمیت استفاده از کود بور در گیاهان، مزایای استفاده از آن و برخی نکات مهم در این زمینه آشنا خواهیم کرد؛ پس با ما همراه باشید.
کود بور چیست؟
کود بور، نوعی ریز مغذی حیاتی برای رشد گیاه بوده و بدون آن، گیاه از سلامت کافی برخوردار نمی باشد. گیاهان با کمبود بور، گلدهی منظمی نداشته و میوه ای نیز به بار نمی آورند. لازم است بدانید، میزان و نحوه عملکرد بور در خاک، توسط آب، مواد آلی و بافت خاک نیز تحت تاثیر قرار گرفته و به همین دلیل، ارتباط بور با گیاه، بسیار حساس و آسیب پذیر می باشد. زیرا کمبود این ماده، بر عملکرد های زیستی گیاه تاثیر گذار بوده و غلظت غیر طبیعی آن در گیاه، مانند یک ماده سمی، زندگی گیاه را با اختلالات فراوانی مواجه می کند.
کود بور با داشتن ویژگی های منحصر به فرد در غنای خاک، توازن و تعادل را در خاک ایجاد کرده و رابطه ای مسالمت آمیز میان خاک و گیاه به وجود می آورد. کود بور، یک مایع شفاف سرشار از عنصر بور است که قدرت قابل توجهی در ایجاد یا اصلاح دیواره های سلول داشته و عملکرد های زیستی گیاه را نیز تصحیح خواهد کرد.
اهمیت استفاده از کود بور برای گیاهان
همانطور که گفته شد، استفاده از انواع کود گیاهان مانند کود بور، در بهینه سازی تولید محصول در هر گیاهی ضروری بوده و حاوی مقادیر زیادی ریز مغذی مانند روی، بور،کلسیم و منیزیم می باشند. کمبود هر کدام از این مواد، از رشد بهینه گیاهان جلوگیری کرده و مانع گلدهی یا میوه دهی آن ها می شود. به عبارت دیگر می توان گفت، بور در طیف گسترده ای از کاربردها برای گیاهان مفید و موثر بوده و وظیفه حمل و نقل قندها را از راه غشای سلولی بر عهده دارد.
علاوه بر این، تنظیم سرعت رشد سلولی، تقسیم سلولی و سنتز پروتئین ها نیز بر عهده بور بوده که با تقویت دیواره سلولی گیاه و کمک به فتوسنتز، موجب رشد گیاهان و گلدهی آن ها خواهد شد. استفاده از بور در گیاهان، با دادن کودهای نیتروژن دار به گیاه، موجب بهبود کارایی کودهای نیتروژن شده و نقش بسیار حیاتی و مهمی در امنیت غذایی دارد. ریز مغذی های موجود در بور، به شکل متحرک در خاک بوده و به همین دلیل، امکان توزیع کافی و متعادل این ریز مغذی ها در گیاه فراهم نمی باشد. به همین دلیل، لازم است از کود بور، به شکل مساوی و یکنواخت در سرتا سر خاک استفاده شود.
نشانه های کمبود بور در گیاهان
کمبود بور در گیاهان، با علائم و نشانه هایی همراه است که در ادامه قصد داریم آن ها را برایتان معرفی کنیم تا شما نیز با این علائم آشنا شوید. برخی از علائم کمبود بور در گیاه شامل موارد زیر می باشد:
- کاهش رشد ریشه که موجب جذب ضعیف مواد مغذی و آب توسط گیاهان می شود.
- رشد غیر طبیعی ساقه که در این حالت، ساقه ها و برگ های بد فرم یا ضخیم به وجود می آیند.
- تغییر در برگ یا بروز برخی ناهنجاری های دیگر، مانند زرد شدن حاشیه برگ یا بین رگبرگ ها و شکل نامنظم آن ها
- مشکلات گل و میوه که کمبود بور در آن ها، موجب از بین رفتن گل و کاهش میوه و رشد ضعیف شده و یا با علائمی مانند ترک خوردن، تو خالی شدن و قهوه ای شدن رنگ داخل همراه می باشد.
- تغییر در دیواره های سلولی که کمبود بور، موجب ضعیف شدن این دیواره ها، نقص ساختاری در بافت آن و افزایش حساسیت به آسیب های مکانیکی خواهد شد.
- کاهش فعالیت گرده و فرآیند جوانه زنی و در نتیجه کاهش باروری و تولید بذر گیاهان
مزایای استفاده از کود بور در گیاهان
همانطور که گفته شد، خرید کود کشاورزی اغلب به صورت مایع و محلول بوده و در رشد گیاهان موفقیت آمیز خواهد بود. انواع گیاهان مانند شلغم، بروکلی، سیب، گلابی و انگور، از جمله محصولاتی هستند که مقدار قابل توجهی کود بور را دریافت کرده و با استفاده از آن، محصولات باکیفیت تری تولید خواهند کرد. به طور کلی می توان گفت، مزایای استفاده از کود بور، شامل موارد زیر می باشد:
- کمک به تشکیل دیواره سلولی در گیاهان که یکی از مهم ترین مزایای استفاده از کود بور است چرا که
- گیاه بدون کود بور، قادر به تشکیل دیواره های سلولی با ساختار درست نمی باشد.
- بهبود فرآیند انتقال قند در گیاهان، زیرا قند، نقش تامین کننده انرژی را داشته و گیاه بدون آن، قادر به رشد درست نبوده و دانه و میوه ای تولید نخواهد شد.
- افزایش کیفیت محصولات با تقویت دیواره سلولی و رشد گیاه و در نتیجه، افزایش کیفیت میوه، گل و دانه تولید شده
- سرعت در مرحله عمل آوری محصول که با استفاده از کود بور، بستر خاک غنی شده و ریشه، شاخه و برگ به مواد مغذی دسترسی پیدا خواهند کرد.
- افزایش ماندگاری محصولات و جلوگیری از فاسد شدن آن ها، با پرورش گیاه در خاک سرشار از بور
- امکان استفاده از آن در مزارع سرباز و گلخانه ها با انجام محلول پاشی کود بور
- امکان سازگاری با بافت برگ، زیرا اسپری کردن کود بور روی برگ ها، آسیبی به بافت نرم آن ها وارد نکرده و با آن ها سازگار است.
- امکان استفاده آسان و کاربردی برای بسیاری از کشاورزان تازه کار وکم تجربه
- کمک به گرده افشانی در گیاهان
زمان و مقدار لازم استفاده از کود بور در گیاهان مختلف
استفاده از کود بور در گیاهان و درختان مختلف، به روش های متفاوتی انجام شده و زمان و مقدار کوددهی نیز با توجه به نوع گیاه، تغییر خواهد کرد. منظور از نوع گیاه، زراعی، باغبانی، تزیینی و غیره بوده که در ادامه، دستور مصرف کود بور برای هر کدام از آن ها را بررسی خواهیم کرد:
1. باغبانی
در صورتی که برای مصارف باغبانی از کود بور استفاده شود، لازم است به نوع میوه باغ دقت ویژه ای شده که به طور کلی، به دو دسته تقسیم می شوند:
- در درختان مرکبات، کیوی، زیتون، موز و سایر میوه های هسته دار، کود بور در دو مرحله استفاده شده که مرحله اول، تزریق کود قبل از گلدهی بوده و مرحله دوم، پس از برداشت محصول می باشد.
- درختان باغبانی غیر از گروه اول مانند درخت پسته، که تزریق کود پسته در آن ها در سه مرحله قبل از گلدهی، زمان تشکیل میوه و پس از برداشت محصول می باشد.
2. انواع سبزی و صیفی جات
در کوددهی با کود بور برای سبزیجات و صیفی جات، نوع محصول مورد توجه نبوده و تمامی محصولات، به یک روش کوددهی خواهند شد. مراحل کوددهی نیز در دو مرحله 4 برگی شدن و قبل از گلدهی می باشد.
3. گیاهان زراعی
کوددهی در این دسته از گیاهان و درختان، به سه دسته تقسیم شده که هر کدام، مراحل مختلف زیر را دارند:
- چغندر قند که کوددهی در آن در دو مرحله 4 برگی شدن و یک ماه پس از اولین مرحله می باشد.
- پنبه که کوددهی در آن دو مرحله داشته که مرحله اول، 7 برگی شدن و مرحله دوم، قبل از گلدهی می باشد.
- سایر محصولات زراعی که کوددهی در آن ها در یک مرحله قبل از گلدهی و مرحله بعدی، قبل از رسیدن دانه می باشد.
4. گیاهان زینتی
استفاده از کود بور به عنوان نوعی کود گیاهان آپارتمانی، برای تغذیه تمامی گیاهان و درختان زینتی لازم و ضروری بوده و کوددهی در آن ها، در دو مرحله قبل از گلدهی و در مرحله دوم، تکرار کوددهی در صورت مشاهده علائم کمبود بور انجام می شود.