زعفران یکی از گیاهان مهم و با ارزش محسوب می شود. برای کاشت چنین گیاهی باید از از کود های مخصوص زعفران استفاده کرد. کود ها باید بر اساس برنامه و زمان بندی درستی به گیاه زعفران داده شوند. ما در این مطلب قصد داریم در مورد اهمیت و چرایی کوددهی به زعفران با شما صحبت کرده و انواع کود های مخصوص زعفران را به شما معرفی کنیم. همچنین جدول مناسبی برای زمان بندی کوددهی به زعفران را در اختیار شما قرار خواهیم داد. چنانچه شما از جمله زعفران کاران بوده و به دنبال اطلاعات مفید برای افزایش محصول خود هستید، خواندن این مطلب را به شما توصیه می کنیم، پس تا پایان ما را همراهی کنید.
اهمیت کود برای زعفران
کوددهی و استفاده از کودهای مختلف و متناسب با گیاه مورد نظر، یکی از مهم ترین کارها برای داشتن محصولی با کیفیت است. به طور کلی می توان گفت اهمیت کود دهی در مسائل مربوط به کشاورزی بسیار بالا بوده تا جایی که می توان آن را به برنامه غذایی انسان تشبیه کرد. همانطور که انسان ها نیاز به برنامه غذایی دارند که شامل همه گروه های غذایی شده و نیازهای بدن انسان را تامین کند، گیاهان نیز برای رشد خود نیازمند چنین برنامه غذایی هستند.
کود برای زعفران نیز می تواند تمامی نیازهای غذایی گیاه زعفران را تامین کند. کوددهی به زعفران باید بر اساس قوانین و اصول خاصی انجام شود و رعایت برخی از نکات مهم در این خصوص بسیار ضروری است. به عنوان مثال در انتخاب کود مناسب برای زعفران ها باید به این نکته توجه داشت که کودها با هم سازگار باشند. یعنی زمانی که با هم ترکیب شدند برای مزرعه ضرری نداشته باشند.
همچنین این کود ها نباید EC خاک و آب را تغییر دهند. از طرفی باید به زمان مناسب کود دادن توجه زیادی داشته باشید. هر کود زمان بندی خاص خود را داشته و باید تحت شرایط خاص و در زمان مشخص مورد استفاده قرار بگیرند. مهم ترین نکته در تعیین زمان کوددهی زعفران ها، سن مزارع است. مزارعی که سن بالاتری دارند در مقایسه با مزارع جوان برنامه کوددهی متفاوتی خواهند داشت.
کوددهی به زعفران ها
تا اینجا متوجه شدید که استفاده از کود برای زعفران بسیار مهم و حیاتی است. اما کوددهی به زعفران باید طبق اصول خاصی انجام شود. همچنین فرایند کوددهی به زعفران مراحل مختلفی دارد که باید رعایت گردد؛ ضمن اینکه معمولا در مرحله اول کوددهی به زعفران باید از کود حیوانی در تابستان استفاده کرد در مرحله دوم نیز کود زاج آب آن هم در فصل پاییز به گیاهان داده می شود.
مرحله سوم و آخر در فصل زمستان بوده که محلول پاشی زعفران نامیده می شود. به طور کلی می توان گفت رشد بهتر زعفران تا حد بسیار زیادی به استفاده از کودها و املاح مختلف بستگی دارد. در دسترس بودن آب نیز در فرایند رشد زعفران بسیار مهم است اما نه به اندازه اهمیت استفاده از کود برای زعفران. در میان کودهای شیمیایی و کودهای حیوانی، کودهای حیوانی اولویت و تاثیر بیشتری در افزایش بهره وری و گلدهی مزرعه زعفران دارند.
علاوه بر رشد، کود حیوانی به عنوان بهترین و مناسب ترین کود برای افزایش گلدهی زعفران نیز شناخته می شود. کود های شیمیایی هم در کنار کود های حیوانی برای رشد بهتر زعفران ها ضروری هستند. پتاسیم و فسفر موجود در کود های شیمیایی می توانند رشد گیاه را چند برابر کرده و از پوسیدن ریشه و پیاز زعفران و زرد شدن برگ های آن جلوگیری کنند.
همانطور که اشاره کردیم، در پروسه کاشت و داشت زعفران یکی از موارد مهم انتخاب نوع کود زعفران و نحوه و زمان کود دادن به زعفران است. به طور کلی کشاورزان برای کوددهی به زعفران از دو نوع کود استفاده می کنند که عبارتند از:
- کود حیوانی: کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی و کود کبوتر
- کود شیمیایی: کود های شیمیایی انواع مختلفی در بازار دارند و هر کشاورزی بسته به شرایط و بودجه خود می تواند از انواع آن استفاده کند.
1. کود حیوانی برای زعفران
در میان انواع کود زعفران، کود حیوانی و به خصوص کود گاوی جزء بهترین کود برای زعفران به شمار می رود. دلیل آن هم این است که کود گاوی پوسیده سرشار از مواد مغذی مورد نیاز برای پیاز زعفران است. در صورتی که دیگر موارد کشت زعفران شامل وضعیت مطلوب آب و هوا، وضعیت خاک، نحوه آماده سازی زمین و روش آبیاری به درستی رعایت شده باشند، با استفاده از کود گاوی همه چیز برای تولید یک زعفران مرغوب و درجه یک آماده است. در مقایسه ای که بین کودهای حیوانی و کودهای شیمیایی انجام شده، کودهای حیوانی در افزایش رشد و کیفیت بهتر زعفران تاثیر بیشتری داشته اند.
نکات مهم در استفاده از کود حیوانی
از نکاتی که در مورد استفاده درست و به موقع از کود حیوانی وجود دارند تا پیاز زعفران به خوبی رشد داده شود عبارتند از:
- تا حد امکان نباید از کود گوسفندی استفاده شود. چرا که شوری زیادی دارد و می تواند به پیاز زعفران آسیب وارد کند.
- برای استفاده از کود گاوی، نباید به سراغ کود تازه آن رفت. تنها کود گاوی پوسیده است که می تواند بهترین گزینه برای تغذیه رسانی به پیاز زعفران باشد.
- اولین مرحله استفاده از کود حیوانی، قبل از کاشت پیاز زعفران است.
- تمدید کودهای حیوانی هر 2 الی 3 سال یک بار انجام می شود و بهترین نتیجه را به دنبال دارد.
- بهتر است قبل از استفاده از کود حیوانی، آن را کاملا با خاک زمین مخلوط کرد تا کود به تمام بخش های پیاز زعفران به صورت یکنواخت برسد.
- پیش از استفاده از کود باید دقت داشت که درون کود هیچ ناخالصی همچون علف هرز یا تخم گیاهان دیگر وجود نداشته باشد.
- کود دادن به زعفران باید قبل از آبیاری زمین انجام شود. اینگونه بستر زمین کاملا آماده و تقویت می شود.
نکته پایانی که باید به آن اشاره کنیم این است که کشاورزان با توجه به شرایط زمین و وضعیت موجود ممکن است به روش های متفاوتی از کود حیوانی استفاده کنند تا بتوانند بهترین نتیجه را از آن دریافت کنند.
2. کود شیمیایی برای زعفران
یکی دیگر از انواع کود زعفران کود شیمیایی است؛ برای استفاده از کود شیمیایی هر کشاورز به شیوه خاص خود عمل می کند؛ ما نیز طبق تحقیقاتی که انجام شده یک روش معمول از میان دیگر روش ها برای استفاده از کود شیمیایی برای زعفران برگزیده ایم که در این بخش آن را در اختیارتان قرار می دهیم. کشاورزان برای استفاده از کود شیمیایی توجه زیادی به نوع و شرایط خاک زمین دارند. معمولا پیشنهاد می شود قبل از آبیاری زمین، مقدار 100 کیلوگرم کود پتاسیم مونوفسفات با 150 کیلوگرم کود اوره و مقداری شن به خوبی مخلوط شوند و در نهایت این ترکیب به صورت کاملا یکنواخت در سرتا سر زمین زراعی پخش گردد.
اما اگر می خواهید بدانید در میان انواعی از کود و روش ها کدام یک بیشترین بازدهی را برای شما به ارمغان می آورند، باید بگوییم از ترکیب 70 درصد ماسه + 30 درصد خاک + مقداری کود گاوی می توان به بهترین و موثرترین نوع کود برای زعفران رسید. این ترکیب برای رشد پیازچه زعفران بیشترین تاثیرگذاری را دارد.
کود گرانوله برای زعفران
کود دیگری که از آن نیز با توجه به شرایط کشت، جهت کوددهی به زعفران استفاده می شود، کود گرانوله است. کودهای مناسب برای زمین زعفران عبارتنداز: کود سولفات پتاسیم، سوپر فسفات تریپل و کود گوگرد بنتونیت دار و کود های گرانوله پایه این کودها از ترکیباتی همچون؛ گوگرد بنتونیت دار، سولفات پتاسیم و سوپر فسفات تریپل تشکیل شده است. کود گرانه در مدت زمان 1 سال به طور کامل جذب خاک می شود. محققان و کشاورزان حرفه ای به خوبی می دانند که بهترین روش استفاده از کود گرانوله برای تاثیرگذاری بیشتر روی رشد زعفران به این صورت است که از آن به صورت یک سال درمیان استفاده شود.
یعنی یک سال اول که از کود حیوانی استفاده شد، در سال بعدی پیش از برداشت محصول، کوددهی با کود گرانوله انجام شود. کود گرانوله یک کود آلی مرغوب است که علاوه بر تغذیه پیاز زعفران با موادی همچون کلسیم، آهن، روی و دیگر مواد مغذی میزان مقاومت گیاه را در برابر عوامل محیطی چندین برابر می کند و این موضوع باعث کیفیت رشد محصول می شود. مزیت دیگر استفاده از کود گرانوله این است که بر خلاف دیگر کودها، از افزایش PH خاک جلوگیری به عمل آورده و از آن در برابر عوامل بیماری زا به خوبی محافظت می کند.
کود زاج آب برای زعفران
ممکن است کلمه زاج آب خیلی برای شما آشنا نباشد؛ زاج آب به نخستین آبیاری زمین بعد از برداشت گل های زعفران اشاره دارد. معمولا در اواخر ماه آبان و اوایل آذر که گل های زعفران برداشت می شوند، یک مرحله آبیاری روی زمین انجام می شود. کودی که همراه با این آبیاری به زمین تزریق می گردد به زاج آب معروف است. توجه داشته باشید که این مرحله، مرحله فوق العاده مهمی است و به هیچ عنوان نباید آن را از مراحل پرورش زعفران حذف کرد. دلیل آن هم این است که هیچ کودی به اندازه کود زاج آب قادر به این نیست که مواد مغذی مورد نیاز را در مراحل بعدی برای زعفران جبران کند.
کود محلول پاشی زعفران
کوددهی به زعفران طی مراحل مختلفی انجام می شود. در مرحله ای که برای اولین بار گل های زعفران برداشت می شوند و با ورود به فصل زمستان، فاز تکثیر پیازچه های زعفران آغاز می شود. اینجا همان زمانی است که پیاز مادری ریشه خود را از دست می دهد. نتیجه این اتفاق این است که ارتباط میان گیاه و خاک به طور کامل قطع می گردد. این مرحله همان زمانی است که باید از کود محلول پاشی زعفران استفاده شود؛ بدین صورت می توان پیازچه های زعفران را به خوبی تقویت کرد.
شاید تا پیش از این تصور می کردید کود دادن فقط باید به صورت مستقیم به ریشه گیاه انجام شود. اما باید به این موضوع اشاره کنیم که گاهی مواد مغذی مورد نیاز یک گیاه از طریق برگ های آن به ریشه انتقال داده می شوند. کودهای محلول پاشی زعفران نیز دقیقا قرار است به این شکل مواد و املاح مورد نیاز را به ریشه زعفران برسانند. در این زمان می توان با استفاده و خرید کود گوگرد کشاورزی خاک را ضد عفونی کرد و از حمله موش ها نیز جلوگیری کرد. برای محلول پاشی معمولا از کود های پتاس بالا و یا کود اوره استفاده می کنند.
محلول پاشی زعفران نیز در حالت استاندارد طی 4 الی 6 مرحله انجام می شود. اینکه مراحل باید به چه تعداد باشند تا سرعت رشد زعفران بیشتر شود به عوامل زیادی بستگی دارد که مهم ترین آن ها وضعیت پیازچه های زعفران و شرایط زمین است.
جدول کوددهی زعفران
همانطور که گفتیم مراحل و زمان بندی استفاده از کود برای زعفران ثابت نبوده و از مزرعه ای به مزرعه دیگر متفاوت خواهد بود. با این حال زمان تقریبی استفاده از انواع کودهای مختلف برای زعفران را بیان کردیم. اما حجم و میزان مصرف کودها متغیر هستند و نمی توان میزان ثابتی را بیان کرد. تهیه یک برنامه و جدول کوددهی به زعفران می تواند تاثیر بسیار زیادی در میزان برداشت نهایی محصول داشته باشد.
مرحله | نوع کود پیشنهادی | نحوه مصرف |
---|---|---|
آماده سازی زمین | کودهای فسفات، کودهای ازته، کودهای پتاس بالا، کود دامی پوسیده شده، کود گوگرد | مصرف خاکی |
آبیاری اول یا آب گل | کود مخصوص گلدهی زعفران یا مصرف کودهای پتاس بالا، فسفر بالا و کود ازت بالا، هیومیک اسید، فولویک اسید | آبیاری |
آبیاری دوم یا زاج آب زعفران | کود مخصوص گلدهی زعفران، کود اوره، کود پتاس بالا | محلول پاشی و آبیاری |
یخ آب | گوگرد مایع، سه بیست، جلبک دریایی، کود آمینو اسید، کود مولتی کمپلکس (حاوی ریزمغذی) | آبیاری و محلول پاشی |
برنامه و جدول کوددهی می تواند با توجه به فاکتورهای مختلفی تغییر کند. مهمترین فاکتور برای برنامه ریزی کوددهی به زعفران، سن مزرعه است. مزرعه ها به سه دسته مزرعه های نوزاد، جوان و پیر تقسیم می شوند. هر کدام از این نوع مزرعه ها نیازهای متفاوتی داشته و حجم کود مصرفی در آن ها با هم متفاوت است. برای تهیه برنامه و جدول کوددهی مناسب بهتر است از متخصصان کشت زعفران راهنمایی و مشورت بگیرید.